نقد و بررسی فیلم سینمایی هابیت

آیا سه گانه‌ی هابیت (The Hobbit) اونقدرها هم که تصور می‌شه نا امید کننده بود؟

هابیت و ارباب حلقه‌ها

هر وقت صحبت مجموعه فیلم‌های هابیت می‌شه، همه ناخود آگاه یاد ارباب حلقه‌ها میفتن و این دو سری رو با هم مقایسه می‌کنن و معمولا به این نتیجه می‌رسن که ارباب حلقه‌ها خیلی بهتره و هابیت خیلی شاخ نیست. یکی از دلایلی هم که آورده می‌شه اینه که سه گانه ی ارباب حلقه ها از روی سه کتاب حدودا 400 صفحه ای ساخته شده ولی سه گانه ی هابیت از روی تنها یک کتاب 300 صفحه‌ای و داستان هابیت کشش یک سه گانه رو نداره.

 با وجود این که در زمینه‌ی فروش در گیشه این دو مجموعه تقریبا مساوی هستند و سه گانه‌ی ارباب حلقه‌ها در مجموع 2981 میلیون دلار فروش داشته و هابیت 2932 میلیون دلار، ولی موفقیت در جشنواره‌ها و نمره‌ی IMDB از برتری ارباب حلقه ها می گه، به این صورت که مجموعه فیلم‌های ارباب حلقه‌ها 17 جایزه اسکار رو برنده شدند ولی مجموعه فیلم های هابیت تنها 7 نامزدی در اسکار داشتند. همچنین میانگین نمرات ارباب حلقه ها در IMDB برابر با 8.7 ولی برای هابیت برابر با 7.67 ئه. البته در رابطه با فروش هم با توجه به تورمی که توی 10 سال بین انتشار ارباب حلقه ها و هابیت به وجود اومده و همچنین گرون‌تر بودن بلیت های هابیت در برخی سینماها به دلیل 3 بعدی بودن، باز هم می‌شه گفت که تو این زمینه هم ارباب حلقه ها موفق‌تر بود. ضمن این که هابیت با 655 میلیون دلار، بسیار پرهزینه‌تر از ارباب حلقه‌ها با 281 میلیون دلار بودجه‌ی ساخت بود.

آیا واقعا هابیت خیلی فیلم خسته ایه؟

وقتی ارباب حلقه ها اومد یکی از دلایل این که ملت عاشقش شدن، سبک جدید و جلوه‌های ویژه‌ی پشم ریزونش بود. هابیت به وضوح از این موهبت بی بهره بود و زمانی که عرضه شد جلوه های ویژه چیز عادی ای محسوب می شد و یک فیلم اساطیری این سبکی هم دیگه چیز جدیدی محسوب نمی شد و علاوه بر فیلم های سینمایی، حتی دیگه سریال اساطیری مثل Game of Thrones و بازی‌های کامپیوتری اساطیری با کیفیت بسیار بالا مثل اسکایریم و ویچر 2 هم تو بازار موجود بود. البته کماکان بیشترین چیزی که باهاش مقایسه می‌شد خود ارباب حلقه‌ها بود که با وجود گذشتن چندین سال از انتشار هنوز هم کیفیت مناسبی داشت و هم یه حالت نوستالژیک به خودش گرفته بود. با این اوصاف این سوال برای آدم به وجود میاد که اگه هابیت به جای ارباب حلقه‌ها عرضه می‌شد، آیا هنوز هم اینقدر با بی مهری مواجه می شد؟ اگه اصلا ارباب حلقه هایی ساخته نمی‌شد، اقبال عمومی نسبت به هابیت چطور می‌شد؟

توی این مقاله قصد من خیلی نقد و بررسی سه گانه‌ی هابیت نیست. بیشتر قصد دارم تجربه‌ی شخصی خودم رو از تماشای این مجموعه فیلم اساطیری جذاب بیان کنم:

ارباب حلقه‌ها؛ آخرت نوستالژی

17، 18 سال پیش بود و دوران جشنواره‌ی نوروزی فیلم‌های سینمایی صدا سیما و بهمن هاشمی اینا که ارباب حلقه‌ها برای اولین بار پخش شد. واقعا فوق العاده بود، تقریبا همه جا از ارباب حلقه‌ها صحبت می‌شد و نقل محافل بود. داستان حماسی، موسیقی متن شاخ [که نمی‌دونم چرا تو دوبله بهش موسیقی متن آخرین موهیکان‌ها رو هم اضافه کرده بودن]، شخصیت‌ها مشتی، جلوه‌های ویژه رو هم که دیگه نگو؛ اصلا از واقعی هم واقعی تر بود.

بعد از این، صدا سیما هر وقت برنامه کم میاورد، تصمیم می‌گرفت ارباب حلقه‌ها رو پخش کنه! از اون جایی که خیلی هم طولانی بود توی 6 قسمت 2 ساعته این مجموعه رو نشون می‌داد و قشنگ یه هفته از برنامه‌های یه سانسشو پوشش می‌داد تا چمی‌دونم سریال جدیدشون تکمیل بشه. ما هم که عاشق ارباب حلقه‌ها بودیم و هر دفعه پخش می‌شد نگاش می‌کردیم و لامصب تکراری هم نمی‌شد و بازم حال می‌داد. البته اون موقع‌ها وضع اقتصادی مردم هم بهتر بود، ملت هنوز امید به یه زندگی خوب داشتن و تو این شرایط دیدن فیلمای معمولی هم خیلی حال می‌داد، چه برسه به فیلم پشم ریزونی مثل ارباب حلقه‌ها.

هابیت وارد می‌شود

سال‌ها بعد متوجه شدیم که آقا پیتر جکسون این بار با رمان هابیت آقا تالکین که پیش درآمدی بر ارباب حلقه‌هاست، قراره دوباره به سرزمین میانی برگرده. این خبر بسیار مسرت بخش بود و همه منتظر بودن تا ببینن این بار پیتر جکسونی که خیلی هم کم کار شده بوده و فقط دو تا فیلم بعد ارباب حلقه‌ها ساخته چی کار می‌کنه. هابیت بالاخره پخش شد ولی دیگه نحوه‌ی دیدنش مثل قدیما نبود. خارجیا که سه بعدیش رو با عینکایی که الان به شدت خز شده نگاه کردن، برای ما هم دیگه از صدا سیما خبری نبود و صدا سیما مخزن فیلم‌های کره‌ای شده بود، حالا دیگه حتی دوران DVD رو هم پشت سر گذاشته بودیم و عصر، عصر مرحوم تاینی موویز و ایران فیلم بود و یا خودمون اکانت داشتیم و دانلود کردیم یا از اونهایی که اکانت داشتن با فلش گرفتیم. هر چند صدا سیما بعدا فقط قسمت اول سه گانه، یعنی The Hobbit: An Expected Journey رو پخش کرد.

به هر حال این بار نشستیم پای PC و لپ‌تاپ و قسمت اول هابیت رو تماشا کردیم. من خودم از هابیت خیلی خوشم اومد؛ ملت تقریبا همه می‌گفتن هابیت خوبه ها ولی ارباب حلقه‌ها یه چیز دیگه بود و هابیت بهش نمی‌رسه. بعد ها که نسخه‌ی دوم و سومش هم اومد کماکان این نظر که ارباب حلقه‌ها خیلی شاخ تر بود هم وجود داشت و به دلیل اسکار نگرفتن و نمره‌ی IMDB حتی تقویت هم شده بود و چون این فیلم‌ها، از لحاظ زمانی خیلی هم طولانی هم بودن و تنهایی دیدن یه فیلم طولانی نسبتا سخته، من حتی Desolation of Smaug و The Battle of Five Armies رو اصلا نگاه هم نکردم.

چی شد دوباره برگشتم سر هابیت

سال ها گذشت و رسیدیم به سال کذایی 2020 و قرنطینه‌ی خانگی. حالا دیگه 6 سال از انتشار آخرین هابیت هم می‌گذره و من حتی قسمت اول هابیت رو هم دیگه چندان یادم نمیاد؛ چه برسه به مجموعه فیلم‌های ارباب حلقه‌ها. واسه‌ی همین تصمیم گرفتم از این فرصت قرنطینه استفاده کنم و بالاخره مجموعه فیلم‌های Hobbit رو یه بار درست و حسابی و بدون مقایسه کردنش با ارباب حلقه‌ها، ببینم. به همین منظور گشتم توی سایتا و نسخه‌ی Extended اش رو با کیفیت خیلی بالا دانلود کردم. حقیقتا من خیلی در بند کیفیت بالا نیستم ولی خواستم پشم ریزون بودن جلوه‌های ویژه‌ی ارباب حلقه‌ها در زمان انتشارش رو با بالا بودن کیفیت فایل فیلم هابیت جبران کنم. علاوه بر این توی نت گشتم دیدم تاینی موویز نسخه‌ی Extended مجموعه فیلم‌های هابیت رو با دوبلورهای شاخ، دوبله کرده بود. مثلا خدا بیامرز حسین عرفانی دوبلور گاندولف بود، خدا بیامرز چنگیز جلیلوند دوبلور ثورین بود یا شروین قطعه‌ای دوبلور بیلبو بود. دوبلورهای شاخ دیگه ای مثل منوچهر والی زاده و سعید مظفری و خیلی‎‌های دیگه که به اسم نمی‌شناختمشون ولی صدایی آشنا داشتند، هم بودند. خوب، بعد از این که مقدمات رو به صورت کامل اجرا کردم، وارد فاز دیدن فیلم شدم:

 فیلم با تعریف تاریخچه‌ای از دورف‌ها شروع می‌شه، و بعدش به زمان آغاز مجموعه‌ی ارباب حلقه‌ها می‌ره و با حضور افتخاری بازیگر فرودو و بازیگر پیریای بیلبو، یه تلمیحی هم به شروع ارباب حلقه‌ها می‌زنه. سپس با یه کات زیبا، زمان به شصت سال پیش برمی‌گرده و اصل داستان شروع می‌شه. با اومدن دورف‌ها و گاندولف به خانه‌ی بیلبو کم کم فیلم به روال می‌افته و وقتی که دورف ها آهنگ Song of the Lonely Mountain رو می‌خونن کاملا حساب کار دست ما میاد که با یه فیلم شاخ طرف هستیم.

خوب دیگه صحبت کردن از داستان دیگه کافیه. قسمت اول هابیت هر چیزی که یه طرفدار فیلم‌های اساطیری بخواد رو داره. داستان حماسی، مبارزات جذاب، هیولاهای خفن، دشنمانی که سرشون به تنشون می‌ارزه، شخصیت‌های اصلی و فرعی خوب، لحظات طنز، موسیقی متن گیرا، مناظر زیبا، جلوه‌های ویژه‌ی خوب، حتی با وجود این که تا حدودی سرنوشت شخصیت‌ها رو می‌دونیم، صحنه‌های دارای تعلیق هم داره و کلا همه چیز سر جای خودش هست. البته روند فیلم شاید یه مقدار کند باشه و چمی‌دونم مثلا بخش زیادی از فیلم به راه رفتن گروه توی مسیر اختصاص داره، ولی اونم برای کسایی که اهل بازی‌های کامپیوتری، مخصوصا بازی های ماجراجویی و نقش‌آفرینی باشن مشکلی نیست. چون توی این بازی‌ها ما زمان زیادی رو صرف گشت و گذار در مپ بازی، برای پیدا کردن ماموریت‌های جدید می‌کنیم و نه تنها حوصله‌مون سر نمی‌ره، بلکه از مناظر بازی لذت هم می‌بریم. 

همین طور که می‌دونید، توی داستان‌های اساطیری علاوه بر انسان‌ها نژادهای دیگه‌ای هم هستند و فک نکنم بحثی وجود داشته باشه که دورف ها باحال ترین نژاد این داستان‌ها هستند. Hobbit هم که داره ماجراجویی های 13 دورف، یک جادوگر و یک هابیت رو روایت می‌کنه و احتمالا نباید انتظار چیزی جزء یک فیلم خیلی شاخ و پشم‌ریزون رو داشته باشیم و همین طور هم هست و an Unexpected Journey انتظارات رو برآورده می‌کنه و در انتها نیز خیلی خوب و زیبا و در جای مناسبی هم تموم می‌شه.

توی قسمت دوم هابیت، یعنی Desolation of Smaug، داستان از حالت راز آلود خودش تا حدودی خارج می‌شه و حقایق یواش یواش فاش می‌شن. انسان‌ها وارد قصه می‌شن و همچنین توی این قسمت اژدها رو هم زیارت می‌کنیم. یک داستان عاشقانه‌ی ساده و کلاسیک هم به ماجرا اضافه می‌شه که البته خیلی پیچیدگی خاصی نداره ولی با این وجود خوب و جذابه. ضمن این که فیلمای عاشقانه‌ی جدید انقدر عجیب و غریب شدن که یه داستان ساده شاید جواب‌تر باشه. 

توی این قسمت لگولاس و مبارزات با چاشنی خالی‌بندیش هم به فیلم اضافه می‌شه. قسمت اول با این که طولانی بود، ولی خسته کننده نمی‌شد قسمت دوم هم همینطوریه به شرط این که بخش‌های حاکم شهر انسان‌ها و پیشکارش یه مقدار کوتاه‌تر می‌شدن. واقعا این بخش‌ها جذابیت خاصی نداشتن و می‌شد یه مقدار کمتر می‌بودن. پایان بندی قسمت دوم هم مشابه سریال‌هاست و آدم رو به شدت توی کف می‌ذاره که حتما قسمت سوم رو تماشا کنیم.

 صحنه‌های نبرد دورف‌ها با اژدها هم یه مقدار غیر قابل باور بودن، دورف‌ها زیادی با محیط Erebor آشنا بودن و انگار نه انگار 60 ساله که به اون‌جا نرفتن. اژدها هم نسبت به سایر فیلم‌ها و بازی‌ها زیادی بزرگ بود و انتظار نمی‌رفت یه موجود با همچین هیبتی در برابر دورف‌ها به مشکل بربخوره. می‌شد این صحنه‌ها رو یه مقدار ساده‌تر و با اژدهایی کوچیک‌تر درست کرد تا باورپذیرتر باشه. به هر حال به غیر از موارد فوق، نمی‌شه اشکال دیگه ای به Desolation of Smaug گرفت و شما کماکان با یه فیلم شاخ طرف هستین و می‌تونین ازش لذت ببرین.

بیشتر قسمت سوم، همین طور که از اسمش The Battle of Five Armies مشخصه به نبرد و صحنه‌های جنگی می‌گذره. اول از همه من با اسم این قسمت مشکل داشتم. واقعا هیچ گونه شاخی خاصی از این اسم ساطع نمی‌شه و من نصف فیلم دنبال شمردن تعداد ارتش‌ها و بررسی این که پنج ارتش کیا هستن بودم! اگه یه اسم با مسمی تری براش انتخاب می‌کردن شاید حتی فروششون هم بهتر می‌شد. مقایسه اش کنید با اسم The Return of the King که چقدر ابهت داره. 

وقتی وارد خود فیلم می‌شید متوجه می‌شید که برعکس اسمش که خیلی شاخ نیست، خود فیلم اتفاقا خوبه. البته اگه به دکمه‌ی -> کیبورد اعتقاد زیادی داشته باشید و صحنه‌های شبیه به هم رو همینجوری بزنید جلو، احتمالا زیاد با فیلم حال نمی‌کنید. قسمت سوم بیشتر از این که یه فیلم اساطیری دارای صحنه‌های جنگی باشه، یه فیلم جنگی بر پایه‌ی داستان‌های اساطیریه و اگه با دید فیلم جنگی بهش نگاه کنید مسلما لذت کافی رو ازش می‌برید.

 البته احتمالا قسمت سوم هم یه سری باگ ماگ هم داره ولی من چون دیروقت داشتم نگاهش می‌کردم، خیلی دنبال پیدا کردنشون نبودم. پایان‌بندی قسمت سوم بسیار زیباست و به آدم حس خوبی می‌ده. حتی من رو ترغیب کرد که ادامه‌ی داستان رو در ارباب حلقه‌ها دنبال کنم و برای خدا می‌دونه چندمین بار Lord of the Rings رو ببینم. 

بالاخره سه گانه‌ی هابیت خوبه یا نه

درسته که قسمت اول هابیت به نظر بهتر از قسمت دوم و قسمت دوم به نظر بهتر از قسمت سوم میاد و اینو می‌شه حتی از آهنگ تیتراژ پایانیشون هم برداشت کرد ولی به هر حال هر سه قسمت از مجموعه فیلم‌های هابیت بسیار خوب و با کیفیت هستند و اگه مثل من نسبت به تماشاشون سستی و کاهلی کردین، با دیدن هابیت دعوت آقا پیتر جکسون رو لبیک بگید و با آرمان‌های جی آر آر تالکین راحل، تجدید بیعت کنید؛ مطمئن باشید پشیمون نمی‌شین. اگر هم کلا ارباب حلقه‌ها و هابیت رو هنوز ندیدید و نمی‌دونید از کجا شروع کنید، حالا درسته خیلی فرق نمی‌کنه ولی به نظر من اگه از هابیت شروع کنید، بهتره. در نهایت هم شمارو به دیدن صحنه‌ی زیبای خوندن آهنگ Song of the lonely Mountain توسط دورف‌ها در قسمت اول Hobbit دعوت می‌کنم:

لینک مشاهده ویدیو در آپارات

'