انیمه شاهنامه‌ای آخرین داستان

نقد و بررسی انیمیشن ایرانی آخرین داستان

ما توی مطالبی که در رابطه با شاهنامه نوشتیم، همواره می‌گفتیم که ساخت یک فیلم شاخ بر اساس شاهنامه‌ی فردوسی آرزوی ماست و منتظر دیدنش هستیم. اخیرا توی نت که یک چرخی می‌زدم با انیمیشن سینمایی آخرین داستان آشنا شدم. انیمیشن آخرین داستان، یک انیمه‌ی ایرانی به کارگردانی اشکان رهگذر ئه که در سال 1398 بر اساس داستان پادشاهی ضحاک و قیام کاوه و فریدون از بخش اساطیری شاهنامه‌ی فردوسی منتشر شده.

با کلی ذوق و شوق انیمه رو به صورت حلال دانلود کردم و با امید اینکه فیلم شاخی باشه نشستم پای فیلم. عکس‌هایی که از انیمیشن آخرین داستان دیده بودم نشان از کیفیت بالاش می‌داد. به علاوه، اخیرا نتفلیکس یه انیمه‌ی داغون برای ویچر ساخته و انتظار داشتم آخرین داستان از انیمه ویچر کابوس گرگ سرتر باشه و باهاش نتفلیکس رو مورد عنایت قرار بدم که اشتباه می‌کردم. البته در تباه بودن نتفلیکس شکی نیست ولی انتظار نداشتم آخرین داستان این قدر ناامیدم کنه...

شروع انیمه

شروع آخرین داستان واقعا باحاله. زاویه‌ی دوربین POV ئه. توی انیمه‌ها معمولا برای لحظاتی دوربین POV می‌شه ولی تو آخرین داستان چندین دقیقه پشت سرهم POV ئه. واقعا اینجاش خیلی شاخ و امیدوار کننده بود. منو یاد سری بازی‌های Call of Duty می‌انداخت از بس که هیجان داشت. ولی وقتی این بخش انیمه تموم می‌شه و می‌ره سراغ تعریف داستان، ضدحال‌ها هستن که پشت سر هم میاد سراغ آدم.

داستان انیمه

داستان آخرین داستان مثلا بر اساس پادشاهی ضحاک تو شاهنامه‌ی فردوسی ئه. منتهی با تغییرات بسیار زیاد. البته من قبول دارم تعداد ابیات دوران ضحاک تو شاهنامه خیلی زیاد نیست و برای یک ساخت یک انیمه یک ساعت و نیمه نیاز به شاخ و برگ دادن وجود داره ولی انتظار نداشتم این همه تفاوت اساسی با داستان اصلی داشته باشه. این تغییرات باعث شده تا جذاب ترین بخش داستان پادشاهی ضحاک در شاهنامه، یعنی ورود کاوه‌ی آهنگر به درگاه ضحاک کلا از انیمه حذف بشه. انقدر حجم تغییرات زیاده که واقعا نمی‌شه این فیلم رو براساس شاهنامه دونست؛ داستان اصلی ضحاک تو شاهنامه خیلی زیباست ولی این جا با تغییراتی که ایجاد کردن سعی کردن داستان رو برای مخاطب‌های امروزی جذاب‌تر کنن ولی به نظر من خیلی موفق نبودند. چون علاوه بر داستان، حتی حال و هوای انیمه هم با شاهنامه متفاوته و بیشتر از اینکه ایرانی باشه هالیوودیه. راجع به این موضوع بیشتر توضیح می‌دیم:

اهریمن یا سائرون

فضای انیمه‌ی آخرین داستان کلا هالیوودیه. هیچ رنگ و بویی از فرهنگ ایرانی نداره. تک تک دیالوگ‌ها مشابه دیالوگ‌های موجود در فیلم‌های هالیوودی طراحی شده. حتی در انتخاب کلمات یک تلمیح خشک و خالی هم به شاهنامه زده نشده. در حد چهار یا پنج بیت شعر هم وسط انیمه زورچپون کرده بودند که اتفاقا خیلی ربطی به فضای فیلم در اون لحظه نداشتند و اگه همون دیالوگ‌های آمریکایی طورشون رو ادامه می‌دادن سنگین تر بودند.

از همه‌ی این ها بدتر نحوه‌ی نشون دادن اهریمن بود. اهریمن آخرین داستان یک اسکی ضعیف از سائرون ارباب حلقه‌ها بود. اهریمن اگه لازم می‌شد نمود فیزیکی هم داشت. جنگ هم می‌کرد. ادا اطوارش هم که کپی سائرون. در صورتی که اهریمن توی خود شاهنامه فقط در حد فریب دادن کار می‌کرد، این جا دقایق زیادی از فیلم در شمایل سائرون با سربازهای بدبخت می‌جنگید. اون هم توی جنگی که تو خود شاهنامه اصلا وجود نداره و با تغییراتی که در داستان دادن جنگ ایجاد کردن و برای چالش برانگیزتر کردن نبرد، دست به دامن اهریمن شدند. آخه این چه کاریه؟ 

فریدون هم واقعا شمایل یک قهرمان غربی بود. اوایل کار فریدون جوان و جاهل بود نمی‌تونست هیچ کاری بکنه ولی بعد که قدرت اراده (Will Power) و قدرت دوستی (Power of Friendship) رو متوجه شد، تونست اهریمن رو شکست بده!! در صورتی که تو خود شاهنامه فریدون خیلی شاخ میاد و ضحاک رو شکست می‌ده و چالش‌های اصلی زندگی فریدون مربوط به دوران کهنسالی و فرزندانشه. توی آخرین داستان، یک ماجرای عشقی یا چمی‌دونم دوست اجتماعی هم بین فریدون و یک دختر روستایی گذاشته بودند!! بی خیال باو. اینارو از کجا پیدا می‌کنید؟

دوبله انیمیشن آخرین داستان

سازندگان آخرین داستان برای این که احتمالا فروششون تو گیشه بیشتر بشه، به جای اینکه عین بچه‌ی آدم بیان و از دوبلور‌های خوش صدا و کاردرست ایران استفاده کنند، دست به به دامن سوپر استارهای سینمای ایران شدند و تقریبا دوبله‌ی همه‌ی شخصیت‌های آخرین داستان توسط بازیگرها انجام شده. این مسئله باعث شده تا سطح فنی دوبله بسیار پایین بیاد. بالاخره هر کاری تخصص خودشو می‌طلبه. دلیل نمی‌شه یه بازیگر خوب بتونه دوبله هم بکنه. در نتیجه دوبله که می‌تونست یکی از نقاط قوت این انیمه باشه، به خاطر پول تبدیل به یکی از نقاط ضعف این انیمه شده. 

موسیقی متن انیمیشن آخرین داستان

من به شخصه اصلا از موسیقی متن آخرین داستان راضی نبودم. خیلی قاطی پاتی بود. یک سری جاها از موسیقی غربی استفاده شده بود، یه سری جاها از موسیقی سنتی و حتی از موسیقی نواحی. هیچ تم اصلی ای وجود نداشت و یک سری آهنگ کاملا متفاوت و بعضا نا به جا هی پخش می‌شدند و حس خاصی رو منتقل نمی‌کردند. از همه بدتر موسیقی متن های خواننده دار آخرین داستان بود. خواننده‌ی آهنگ خانم بود و برای این که مثلا اسلامی بشه یه آقا هم باهاش به همخوانی پرداخته بود! نتیجه‌اش هم شده بود یه ترکیب ناهنجار. تنها آهنگ خوبی که پخش شد موسیقی بود که هنگام فرار شهرزاد از دست نگهبانان پخش شد بقیه چنگی به دل نمی‌زدند. حتی آهنگ تیتراژ پایانی فیلم که استاد شهرام ناظری خونده بود، خوب بود ولی زیادی برای تیتراژ پایانی پرشور بود.

کیفیت ساخت انیمه

مهم‌ترین نقطه‌ی قوت آخرین داستان کیفیت ساخت اونه. حالا در حد چمی‌دونم قلعه‌ی متحرک هاول میازاکی نیست ولی به غیر از طراحی هیولاها، همه چیشون خوب و رواله. انیماتورهای آخرین داستان کارشون رو به درستی انجام دادن و امیدوارم به کارشون ادامه بدن. چند تا عکس از انیمه آخرین داستان می‌ذارم تا حساب کار دستتون بیاد:

افسوس فایده نداره

من انتظار داشتم که آخرین داستان به دلیل این که از روی ماجرای جذابی مثل داستان ضحاک در شاهنامه ساخته شده و با استفاده از دوبلورهای تخصصی شاخ و آهنگسازان بزرگ همه چیش روال باشه اما انیمیشن‌هاش سطحش پایین باشه ولی برعکس شد و فقط کیفیت ساختش بالا بود و بقیه‌ی موارد پشم‌ریزون نبودند.

از همه بدتر فضای آمریکایی و هالیوودی انیمه بود. این انیمه هیچ رنگ و بویی از فرهنگ ایرانی و شاهنامه نداشت. حالا حس و حال هوادارای لهستانی دنیای ویچر رو متوجه می‌شم که چرا از سریال ویچر نتفلیکس این قدر نفرت دارند. واقعا آفریدگار رو شکر می‌گویم که قبل از این که انیمه‌ی آخرین داستان رو ببینم، اصل داستان رو از خود شاهنامه خونده بودم و هنگام شنیدن نام فریدون و ضحاک و کاوه روایت حکیم ابوالقاسم فردوسی از داستانشون به یادم میاد نه انیمه‌ی به ظاهر ایرانی و در باطن هالیوودی آخرین داستان.

شما هم اگه دنبال شنیدن داستان پادشاهی ضحاک هستید سراغ خود شاهنامه‌ی فردوسی برید. حتی شده PDF شاهنامه رو بخونید ولی سراغ این انیمه نرید چون فضایی کاملا متفاوت و نامانوس از شاهنامه داره. اگر هم انیمیشن ایرانی می‌خواید ببینید، پیشنهاد پشم‌ریزون شکرستان و دیرین دیرین ئه.